"Olek i wielka wyprawa" - Zofia Woźnicka

     

Historię młodego Olka Harta czytałem wieki temu. Ostatnio pewnie pod koniec podstawówki. Potem chętnie bym do niej wrócił, ale nie byłem w stanie jej odnaleźć - tym bardziej, że pamiętałem jedynie treść, a tytułu i nazwiska autorki zapomniałem do reszty. Ale od czego internet? Długie poszukiwania pomogły ustalić potrzebne dane, Allegro - zamówić książkę w kilka sekund, Poczta Polska przyniosła mi ją do domu. I przez parę godzin przypominałem sobie dzieciństwo...

     Olka poznajemy w wakacje po zakończeniu piątej klasy. Wraz z rodzicami i nowonarodzoną siostrzyczką wyjeżdża na wieś, "pod gruszę". I wszystko jest ładnie i pięknie, Olek integruje się z miejscowymi dziećmi, do czasu pewnej gry w dwa ognie. Nagły atak duszności przeszkodził chłopcu w zabawie, w integracji również. Od tego czasu Olek spędzał czas głównie samotnie. Ataki powtarzały się, ale chłopiec próbował je ukryć przed otoczeniem. Udawało mu się to do czasu przypadkowego spotkania studenta medycyny, który rozpoznał chorobę. Olek cierpiał na astmę.

      Rodzina Olka oczywiście się przestraszyła i wysłała go do lekarza. Z babcią Noną, co zadecydowało o najbliższych miesiącach naszego bohatera. Mianowicie lekarz, po imieniu, odgadł pochodzenie babci Nony, córki polskiego zesłańca i pewnej Gruzinki, i zasugerował, by wysłać chłopca na kurację w góry, do kraju jego przodków.

Ján Sedlák - "Sławetna XII b" (oryginalny tytuł - "Vzrušenie")

   

     Na pierwszy ogień trafi słowacka powieść dla młodzieży. Jak można się po tytule domyślić, z czasów, gdy liceum było formalnie połączone ze szkołą podstawową. Miasto, w którym toczy się akcja, chyba nie zostało wymienione - a nawet jeśli, to nie odgrywa żadnego znaczenia. Wydarzenia mogą mieć miejsce gdziekolwiek, co stanowi jedną z zalet książki. Bohaterem zbiorowym jest jedna z klas maturalnych w liceum ogólnokształcącym oraz jej nauczyciele. Spędzamy z tym towarzystwem ostatni rok ich edukacji szkolnej. Poznajemy sympatyczną Danielę i jej najlepszą przyjaciółkę Wierkę. Obserwujemy, jak pod wpływem pierwszych miłości zmieniają się ich relacje, poznajemy ich rozterki. Ale również bliscy staną nam się Czarni Jeźdźcy - kwartet klasowych rozrabiaków, których pomysły często zasługują na krytykę i skarcenie, lecz mimo to są typowe dla dorastającej młodzieży i dodają kolorytu powieści. Nad wszystkim zaś czuwa Puchacz, czyli profesor Banski, wychowawca klasy. To on walczy o swoją młodzież, troszczy się o nią i stara się, by zbyt wcześnie nie pochłonęły jej atrakcje dorosłego życia - winiarnie, imprezy, czy nawet seks. Nie waha się stanąć w obronie swoich uczniów wobec dyrektora, dość typowego przedstawiciela komunistycznych urzędników. Co prawda, nie wszyscy uczniowie to doceniają, przynajmniej w tym momencie. Klasę żegnamy po zakończeniu matur, gdy ważą się dalsze losy młodzieży. Część dostanie skierowania na studia, część będzie musiała rozpocząć pracę. Ale pewnie za kilkanaście lat miło będą wspominać czasy liceum i swoich belfrów. Tak jak i ja w czasie lektury książki.